Die Narsissus-effek

Die slim mense maak dit duidelik dat narsisisme drasties aan die toeneem is. Opnames toon aan dat maatskappye, instansies en veral ook kerke al hoe meer individue in hulle midde het wat eienskappe van narsisisme openbaar. ‘n Onlangse opname het uitgewys dat dit ook ewe veel by dominees en pastore voorkom as elders. Dink maar net hoe swak sommige geestelike leiers kritiek hanteer.

Maar wat is narsissisme presies? Die beste antwoord is om te kyk na die mitiese verhaal self. Volgens Griekse mitologie was Narsissus ‘n halfgod, wat uiterlik uiters aantreklik was, soveel so dat byna alle vrouens (sowel as baie mans) verlief op hom geraak het en hulle harte totaal verloor het. Sy verhoudings het egter nooit gehou nie en een van sy gewese liefdes vra toe uit weerwraak vir die godin Artemis om ‘n towerspreuk oor Narsissus uit te spreek. Artemis doen dit toe. Die effek daarvan was dat toe op ‘n dag Narsissus weer na sy eie beeld in die water kyk, hy smoorverlief raak op homself! Dag na dag het hy in verwondering oor homself na sy eie beeld in die water gestaar en gestaar en gestaar. Sy dilemma was egter dat hy nooit sy verliefdheid op homself tot vervulling kon bring nie. Narsissus het later – so behep met homself – in moedeloosheid en hopeloosheid in so ‘n donker geestelike gat beland dat hy weggekwyn het en in ‘n narsisblom in verander het.

Die Grieke het hierdie stories gebruik om die diepste soort lewenslesse aan hulle kinders oor te dra. Die les van Narsissus is duidelik: moenie so behep raak met jouself en aanhoudend na jou eie beeld staar dat alles later oor jóú gaan nie. So baie mense vandag is skoon selfobsessief! Hulle is só op hulleself gefokus – hulle eie beeld voor ander mense, hulle eie gemak, hulle eie voorspoed, hulle eie pyn, die onreg, wat hulle aangedoen is, dat hulle nie meer weet hoe om onselfsugtig te dink nie. Mense sou dink dat, omdat so baie mense vandag sukkel met ‘n swak selfbeeld, niemand regtig so arrogant dink oor hulleself nie. Wat sulke mense nie besef nie, is dat dit heel dikwels ‘n swak selfbeeld is wat narsisisme aanwakker, juis ómdat mense onophoudelik aan en oor hulleself dink! Hulle staar so aanhoudend na hulle eie beeld in die water en wonder wat ander mense van hulle dink. Is hulle aantreklik genoeg, slim genoeg, effektief genoeg, oulik genoeg? Kry ek genoeg likes op facebook, Instragram of Tik-Tok??

Een ding moet ons onthou:

Dit waarop jy fokus vermenigvuldig en vergroot in jou denke en innerlike wêreld.

Indien jyself die party is waarop jy die meeste in jou eie denke fokus, dan gaan jy, net soos Narsissus, so ‘n allesomvattende obsessie oor jouself ontwikkel dat jy die belangrikste word. Dan sal jy later nie anders kan as om ook te verval in depressiewe moedeloosheid en hopeloosheid nie.

Dan kom Johannes die Doper en leer ons (Joh 3:30):

Hy (Jesus) moet meer word en ek minder.

Johannes se advies aan ons narsisistiese kultuur skyn te wees:

• Staar minder na jouself.

• Gooi jou spieël weg.

• Vergeet van die hoeveelheid likes wat jy op sosiale media kry.

• Laat staan jou selfobsessie.

• Staar eerder verwonderd na Jesus, die Begin en Einde van alles.

• Vind genesing vir jou wonde deur weg te kyk van jouself na Hom, wat kan genesing bring.

Laat Hy meer word en ek minder. Maak dít eerder jou doelstelling. Dan mag jy dalk ook later ontdek dat jy vrede met jouself gemaak het.