top of page
Writer's pictureRoedolf Botha

Pride & Prejudice


Ons trots en vooroordele waarmee ons dikwels na mense kyk, veral mense buite ons natuurlike sirkel van interaksie, het ‘n reuse-impak oor hoe ons hulle beleef.

Ons gemeente het gedurende die laaste paar weke ‘n reeks boodskappe gehad wat ten dele gebaseer was op die stories van vyf gewilde flieks uit ons populêre samelewing. Ek het gekies om onder andere te praat oor die outeur Jane Austin se Pride and Prejudice, wat vrygestel is in 2005. Die storie handel oor die lewens van mense in die middelklas tot hoë-lui tydens die negentiende eeu in Engeland. Die twee hoofkarakters in die fliek is Mr Darcy (mans is so aangespreek in daardie tyd) en Elizabeth (genoem Lizzy) wat mekaar irriteer tot op die punt van wedersydse veragting. Die rede vir hulle aanvanklike veragting lê eenvoudig in die titel van die fliek: Pride and Prejudice. Laat ek verduidelik.

Die eerste keer wat Lizzy paaie kruis met Mr Darcy, begin haar renons in hom ontwikkel deurdat hy haar bot hanteer en weier om met haar te dans. Later die aand luister sy af hoedat hy onvleiende woorde oor haar uiter, natuurlik onbewus daarvan dat sy hoor wat hy sê.

Van daardie dag af kan hulle mekaar nie verdra nie. Hy kyk neer op haar mindergegoede sosiale agtergrond. Op haar beurt kan sy geen goeie woord oor hom dink of glo nie. Trouens, haar vooroordele oor hom het gemaak dat toe ‘n onbekende soldaat wat oor haar pad kom, twyfelagtige dinge oor Darcy sê, sy dadelik bereid was om hierdie negatiewe dinge oor hom te glo sonder enige bevraagtekening. Dit is presies van voordele doen: dit maak jou gewillig om slegte goed oor iemand te glo. Aan die ander kant maak dit jou blind vir die moontlike positiewe eienskappe van so ‘n persoon.

En so vorder die storie. Lizzy en Darcy elk met hulle eie pride en prejudice heens mekaar. Albei van hulle loop rond met ‘n ongesonde hoogmoed wat voortdurend geboorte gee aan die toksiese vooroordele wat hulle oor mekaar koester.

Darcy was egter die eerste een van die twee wat bereid was om sy vooroordele heens Lizzy te begin bevraagteken. Soos wat sy eie pride en prejudice aangaande haar afneem, raak hy bewus daarvan dat hy eintlik verlief is op haar. Uiteindelik lei sy liefde tot ‘n huweliksaanbod aan haar wat sy natuurlik van die hand wys as gevolg van haar eie trots en bitterheid.

Later gebeur daar egter dinge wat vir Lizzy uitdaag om haar voordele heens Darcy ook te laat vaar. Sy besef dat hy nie met haar wou dans nie omdat hy eintlik skugter en skaam is. Sy botheid vloei dus in werklikheid uit sy gebrek aan selfvertroue. Sy raak ook bewus van die liefde wat hy vir haar koester en laastens word sy oortuig daarvan dat die lelike dinge wat deur die soldaat oor Darcy gesê is geheel en al ongegrond was. En dan gebeur die wonderwerk: sy raak ook verlief op Darcy!

Aan die einde van die fliek sê Lizzy vir haar pa aangaande haar en Darcy se verhouding:

He’s been a fool but so have I. I’ve been so blind.

Die boodskap van die storie is duidelik: liefde sal ons altyd ontglip wanneer pride en prejudice in ons harte broei. Dit geld nie slegs vir romantiese liefde nie maar ook vir liefde vir jou vyand, vir mense van ‘n ander etniese groep as jy, of van mense van wie jy eenvoudig aanvanklik nie hou nie. Liefde, versoening en vergifnis sal slegs ‘n realiteit word wanneer ons ons hardnekkige vooroordele neerlê en ‘n toeganklikheid ontwikkel heens ander.

Die fliek het my veral aan ‘n paar tekste laat dink uit Jakobus (1:19, 2:1):

My liewe broers, dít moet julle in gedagte hou: elke mens moet maar te gewillig wees om te luister, nie te gou te praat nie en nie te gou kwaad te word nie… My broers, julle wat glo in ons Here Jesus Christus, die Here aan wie die heerlikheid behoort, moet mense nie volgens hulle uiterlike beoordeel nie.

Later in dieselfde brief sê Jakobus (4:6):

God weerstaan (is teen) die hoogmoediges, maar aan die nederiges gee Hy genade.

Jesus se droom van ‘n gemeenskap van versoende en verenigde koninkrykskinders sal net realiseer wanneer sy volgelinge hulle eie pride en prejudice heens mekaar, en ander mense in Suid-Afrika, neerlê. Om vooroordele neer te lê is moeilik. Dis moeilik want ons is oortuig dat ons gevoelens van veroordeling geregverdig is. Wanneer ons egter ons misleidende lense weggooi waarmee ons na mekaar kyk dan kan liefde vir ons ook opdaag. Ons mag dalk ook met skaamte opkyk na die hemel en aangaande ons broer, suster of selfs vyand sê:

He’s been a fool but so have I. I’ve been so blind.


bottom of page